Οι μεγάλες ιδέες είναι αυτές που κινητοποιούν τα έθνη για να στερεωθούν, επεκταθούν και γενικά να πραγματώσουν τα δίκαια (υπαρκτά ή φαντασιακά) που τα συνέχουν ως οντότητες.
Οι εθνικές ιδέες μπορούν μεν γενεσιουργικώς να πηγάζουν από μια μακρόχρονη διεργασία συγκρότησης ενός έθνους-κράτους μέσω αγώνων, όμως η δυναμική τους εξαρτάται από την τεχνική της διακήρυξής των από κάποιον ηγέτη. Έναν ηγέτη που έχει αφενός αφουγκραστεί τον ψυχισμό του λαού και αφετέρου έχει πείσει με το πάθος του ότι η μεγάλη ιδέα που διακηρύσσει μορφοποιημένη σε εύληπτη πρόταση είναι αναγκαία και ικανή για το μεγαλείο του έθνους.
Από τα ρωμαϊκά χρόνια του κατακτητικού «delenda Carthago» και «mare nostrum», της μεγαλαυχούς «Μεγάλης Ιδέας» του Κωλέττη έως το κακόβουλο ναζιστικό «lebensraum», φθάνουμε σήμερα να υστερούμε και σ’ αυτό απέναντι στην πονηρή μεγάλη ιδέα του Ερντογάν περί «γαλάζιας πατρίδας», η οποία είναι «μεγάλη» γι’ αυτόν και καταστροφική για εμάς. Και μάλιστα ο άρπαγας γείτονας είναι ασταμάτητος σε αυτό το πεδίο καθώς δεν του έφτανε το προ 25ετίας μεγαλοϊδεολόγημα του Νταβουτόγλιου «στρατηγικού βάθους» αλλά το επέκτεινε και στον Αιγαιακό χώρο.
Εμείς οι Ελληνες δεν έχουμε τίποτα να αντιτάξουμε σ’ αυτό παρά μόνο διαμαρτυρίες ή καταγγελίες για τα καταχθόνια σχέδια της Αγκυρας. Είναι πασιφανές για όσους βλέπουν λίγο μακρύτερα από τη ρουτίνα της καθημερινότητας ότι ο γείτονας καλπάζει καταπάνω μας κι εμείς μεριάζουμε μη μας πατήσει. Αν δεν αντιτάξουμε δικό μας όραμα σερνόμαστε προς έναν νέο ραγιαδισμό.
Επείγει λοιπόν να κατασκευάσουμε αντλώντας από την ιστορία μας τη δική μας νέα μεγάλη ιδέα του Ελληνισμού ή άλλως πως το δόγμα της ισχυρής Ελλάδας. Αυτή η ιδεοφωτοδότηση για να γίνει πανεθνική πρέπει να είναι εύληπτη, να διεγείρει τη νόηση και να προσβλέπει στο μέλλον μιας ενισχυμένης μεγαλύτερης Ελλάδας. Και αν το «μεγαλύτερη» θα ήταν αφέλεια να το εννοήσουμε ως αύξηση της επικράτειας αποκτώντας προγονικά μας Μικρασιατικά ή Βαλκανικά εδάφη, μπορούμε ωστόσο να το ορίσουμε ως ένα αδιάσπαστο ενιαίο σύνολο του Ελλαδικού και Κυπριακού χώρου, χερσαίο και θαλάσσιο, στο μέγιστο που δικαιωματικά μας παρέχουν οι διεθνείς συμβάσεις.
Η ιδέα της ισχυρής Ελλάδας ως περιεκτική φράση δεν χρειάζεται απολογητικές επεξηγήσεις που πιθανώς θα οδηγήσουν σε διευκρινήσεις και αυτές σε συμβιβασμούς και εκπτώσεις. Η μεγάλη Ελλάδα σε στεριά και θάλασσα νοείται ως ο σημερινός χερσαίος (ηπειρωτικός και νησιωτικός) Ελλαδικός χώρος, το σύνολο της Κύπρου με την απελευθέρωση των κατεχομένων, το Αιγαίο (με Καρπάθιο και Καστελλοριζότικο), το Ιόνιο, το Νότιο Κρητικό πέλαγος και όλη η θαλάσσια Κυπριακή ζώνη με το μέγιστο των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.
Γίνεται σαφές ότι η σημερινή μεγάλη ιδέα της ισχυρής Ελλάδας διαφέρει ουσιαστικά από τη μεγάλη ιδέα του 19ου αιώνα καθώς τότε ο συστατικός της πυρήνας αφορούσε αλυτρωτική προοπτική με την ενσωμάτωση στην Ελλάδα Οθωμανικών περιοχών, ενώ σήμερα στόχος είναι η διατήρηση της Ελληνικής και της ενιαίας Κυπριακής επικράτειας.
Η σύγχρονη μεγάλη ιδέα της ισχυρής Ελλάδας εξικνούμενη από πειστικούς ηγέτες που έχουν πρώτα αναβαπτισθεί εσωτερικά στην εθνική ψυχοσύνθεση αποβάλλοντας μικροσυμφέροντα και ιδιοτέλειες, με την επιμονή και ειλικρίνειά τους γρήγορα θα γίνει κτήμα της ψυχής του λαού. Θα τον κάνουν να νιώσει ότι πατά γερά σε σταθερή ιδέα με καθαρό ορίζοντα μπροστά του και συνάμα ότι συμμετέχει ενεργητικά και με προοπτική βάσει σχεδίου στην προκοπή της πατρίδας του, έχοντας τη βεβαιότητα ότι τα οφέλη που δημιουργεί και κατοχυρώνει με την εργατικότητά του θα αποδίδουν εσαεί και στις μελλοντικές γενιές
Θα τον κάνουν πρόθυμο να υπομείνει δυσπραγίες στη ζωή προκειμένου η πειθαρχία να κυριαρχεί παντού, η στρατιωτική θητεία να αποτελεί τιμή και προϋπόθεση για να είναι πολίτης και θα δώσει στη «συντήρηση» άλλο νόημα, αυτό της διατήρησης όποιου καλού πέτυχε και τον χαρακτηρίζει ως Ελληνα.
Η προοπτική της απαραβίαστης ισχυρής Ελλάδας δεν περιορίζεται μόνο στο εθνοκρατικό εσωτερικό της αλλά και στο εξωτερικό, πολλαπλασιάζοντας τη σημασία της δυναμικής προβολής ισχύος των συμμάχων της και αναγκάζοντας σε αναδίπλωση επιβουλών από συνορεύοντα κράτη. Στη διεθνή πολιτική όλοι επιθυμούν και προσβλέπουν σε συνεργασία με ισχυρούς, τους αδύναμους και ηττοπαθείς δεν τους θεωρούν τίποτα περισσότερο από εκμεταλλεύσιμους.
Γιώργος Χώτος, Σεπτέμβριος 2023