Εχει παραγίνει πλέον το πράγμα και ενοχλεί τα μάλα το ψύχραιμο μυαλό ο εκνευριστικός τιτιβισμός ορισμένων δημοσιολογούντων που στραγγίζοντας την ιστορία καταλήγουν σε δήθεν αφυπνιστικές αλήθειες, τη χρησιμότητα των οποίων ούτε οι ίδιοι μπορούν να τεκμηριώσουν. Διότι ο δημόσιος λόγος κάπου αποσκοπεί. Ο αποδέκτης του μηνύματος πρέπει κατόπιν να νιώσει ότι πατάει καλύτερα στο μονοπάτι της ζωής.
Ο δημοσιολόγος λοιπόν έχει μια σοβαρή αποστολή. Δεν πρέπει να εντυπωσιοθηρεί για να ανυψώνει το «εγώ» του. Η αλήθεια του πρέπει να είναι ολόκληρη και όχι πετσοκομμένη για να χωράει απλώς στις αποσκευές του.
Αναφέρομαι στους αποδομητές, οιονεί αφυπνιστές, της ιστορικής αλήθειας που διαστρεβλωμένη κατ’ αυτούς έχει αφεθεί να μεταμορφωθεί σε μύθο, ανακρίβειες και προπαγάνδα.
Μας αποκαλύπτουν με στόμφο κρυφές και αποσιωπημένες αλήθειες για ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα τα οποία αν γίνονταν γνωστά θα άλλαζαν την άποψή μας για το ιστορικό γίγνεσθαι του παρελθόντος και του εξελισσόμενου παρόντος.
Γι’ αυτούς προφανώς δεν ισχύει το ότι «η ιστορία γράφεται με γεγονότα και κρίνεται με μέσους όρους». Στη λαχτάρα τους να αναδειχθούν διά της ανατροπής, απομονώνουν λεπτομέρειες (από τις άπειρες που υπάρχουν) και με τη διόγκωση της σημασίας τους επιχειρούν να επικαλύψουν με αυτές τα κύρια ιστορικά γεγονότα, πολλές φορές ακυρώνοντας με θρασύτητα τα καταληκτικά επιτεύγματα. Ο θρίαμβος του ψιθύρου πάνω στη βοή, της δρόσου πάνω στη βροχή.
Φυσικά και έχουν σημασία οι λεπτομέρειες της ιστορίας, τόσο ως προς τη συμβολή τους στην έκβαση των συμβάντων, όσο και ως ανάγνωσμα που διανθίζει τη γενική εικόνα των γεγονότων. Όμως το να προσπαθούμε με αυτά, π.χ. τις ιδιοτροπίες και την αυταρχικότητα του Καποδίστρια, τη μέθη του Τσώρτσιλ, τη σεξομανία του Κέννεντι, τα πάθη του Μ. Αλεξάνδρου, τις πονηράδες του Βενιζέλου, τη θρησκοληψία του Νικηφόρου Φωκά, τις εμμονές του Χίτλερ, τη μεγαλομανία του Ντε Γκωλ, να μεταμορφώσουμε την ιστορία σε κάτι αλλοιωμένο από την ουσία της, συνιστά διαστροφή.
Οι μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες που παίρνουν τις κοσμοϊστορικές αποφάσεις, είναι φυσικό να έχουν ελαττώματα και πάθη όπως όλοι οι θνητοί. Στην καθημερινότητά τους, σε αντιδιαστολή με την επισημότητα του αξιώματός τους, αν τους παρακολουθήσουμε στενά, σίγουρα θα μας παρουσιαστούν γεμάτοι ατέλειες και μικρότητες.
Η χρήσιμη ουσία της ιστορίας είναι να διδάσκει τον άνθρωπο για να μην πορεύεται απροετοίμαστος προς το μέλλον. Υπ’ αυτό το πρίσμα για να συλλάβει την ιστορική εικόνα πρέπει να κατοπτεύσει από κάποια απόσταση το τοπίο. Δεν είναι σώφρον να αφήνει ένα θάμνο ή ένα δέντρο να του κρύβουν τη θέαση του δάσους. Η ιστορία καθορίζεται από ιδεολογίες αλλά και δημιουργεί ιδεολογίες. Οι άνθρωποι που τις εκφράζουν όταν είναι ηγέτες διαμορφώνουν τις τύχες εθνών και εποχών. Αλλοίμονο για την ευθυκρισία μας αν νομίζουμε ότι τα όποια ελαττώματά τους ήταν καθοριστικότερα από τις ιδέες τους.
Γιώργος Χώτος, Οκτώβριος 2024