Φανταστείτε μια περιαστική δασώδη περιοχή σαν κι αυτές που πρόσφατα χτυπήθηκαν από τις πυρκαγιές της Αττικής. Κάποιοι κάτοικοι δρώντες συλλογικά παίρνουν προληπτικά μέτρα με αποψίλωση της κάθε είδους εύφλεκτης μάζας, από δέντρα έως χόρτα και ξερόκλαδα γύρω από τα σπίτια τους και ζητούν τη συνδρομή του δήμου για τα σχετικά μηχανήματα.
Φαντασθείτε τώρα τον υπεύθυνο του δήμου να τους απαντά: Δεν λύνεται έτσι το πρόβλημα, αυτό που κάνετε είναι αποσπασματικό. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη οργάνωση του κράτους για την πρόληψη των πυρκαγιών και για αυτό που ζητάτε δεν έχουμε οδηγίες, πρέπει το θέμα να το δούμε ολοκληρωμένα, και τούτο και κείνο και τ’ άλλο, μπλα, πλα, μπλα.
Πρόκειται για το φαινόμενο της ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ. Εκτροπή, επειδή η στάση του εμπλεκόμενου δεν ασχολείται με το επί τάπητος θέμα, αλλά το εκτρέπει σε κάτι γενικά ομιχλώδες, και ανακουφιστικό, μια και δεν κουράζεται να σκεφτεί τρόπους, ούτε αναλαμβάνει ευθύνες υλοποίησης της προτεινόμενης ενέργειας. Και όλα αυτά στο όνομα μιας ολιστικής θεώρησης στη θολούρα της οποίας χωρούν τα πάντα, υπεκφυγές, αδράνεια, αναβλητικότητα, ανευθυνότητα, απέκδυση ευθυνών, αποστασιοποίηση, υποκρισία προθέσεων.
Συναφείς καταστάσεις με το παραπάνω παράδειγμα απαντώνται και σε πλήθος άλλων προβληματικών τομέων της δημόσιας ζωής, όπου το άμεσο και απτά πρακτικό στραγγαλίζεται με την επίκληση της ολιστικής αντιμετώπισης η οποία, πολύπλοκη και χρονοβόρα εκ φύσεως, άμποτε υλοποιηθεί, θα καθίσει πάνω στα «πτώματα» των επιμέρους που αφέθηκαν μέχρι τότε να σαπίσουν.
Όμως ακόμα και στη θεωρητική κατατριβή με τις εκφάνσεις του πολιτισμού, η όποια πρωτοτυπία στην ανάλυση των συμβάντων και των φαινομένων, η όποια έμπνευση για δράση η επανόρθωση, η όποια πρωτοβουλία για εμπλοκή κι αν εκδηλωθεί από το ανήσυχο μυαλό, υπονομεύεται, υποβιβάζεται, ή αγνοείται από τους οπαδούς της ανακουφιστικής εκτροπής, οι οποίοι με το που θα ακούσουν τα παραπάνω επιχειρούν να τα αφαιμάξουν από το δυναμισμό τους επικαλούμενοι την προτεραιότητα ενός ευρύτερου πλαισίου στο οποίο αφού τα εντάξουν θα τα απονευρώσουν.
Η ανακουφιστική εκτροπή είναι γνώρισμα των ανθρώπων των ανίκανων για ουσιαστικές παρεμβάσεις, των πονηρών ισορροπιστών, των υστερόβουλων και συμφεροντολόγων και γενικά αυτών που δεν τους διακρίνει ετοιμότητα για ανάληψη ευθύνης. Χρησιμοποιούν δήθεν τη φρόνηση για να αναγάγουν σε αρετή την φυγομαχία και την τεμπελιά. Η μετριότητά τους δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο ούτε στα οράματα, ούτε στις πρωτοβουλίες βελτίωσης στον πραγματικό κόσμο, αυτόν που ζούμε και κατανοούμε κι όχι στο αφηρημένο και ομιχλώδες τοπίο της αβελτηρίας και της πλαδαρής πεζότητας.
Τέτοιες φυγομαχίες δεν πρέπει να αφαιρούν τον ενθουσιασμό από τους πρόθυμους ανθρώπους, ούτε να προκαλούν αίσθημα κενού στο σκοπό τους. Οι φυγόμαχοι είναι κενοί επειδή δεν έχουν σκοπό.
Γιώργος Χώτος, Νοέμβριος 2024