Εχω ξαναγράψει αρκετά αναλυτικά για το μυστήριο της προέλευσης της ζωής. Και όταν λέγω «ζωής» εννοώ τη δημιουργία του πρώτου κυττάρου το οποίο αναπαράγεται εντεύθεν. Το μέγα αυτό πρόβλημα-μυστήριο παραμένει άλυτο όσα φιλόδοξα πειράματα κι αν έχουν γίνει, όσες γενικόλογες και στομφώδεις θεωρίες βιολογικής υφής κι αν έχουν ακουστεί και επικρατήσει, όση αγνόηση και παράκαμψη αυτού του «ενοχλητικού» θέματος κι αν έχει επιχειρηθεί από τους επιστήμονες.
Οι κρατούσες βιολογικές απόψεις που διδάσκονται και στα σχολεία συνοψίζονται σε ένα αυθαίρετο βασικό σενάριο περί αρχέγονης πλανητικής «σούπας» όπου τα διάφορα ανόργανα μόρια σε κατάλληλους θύλακες-λιμνούλες με τη συμβολή ηλεκτρικών εκκενώσεων, κατάλληλης θερμοκρασίας και φωτός και με τη βοήθεια του χρόνου των εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ετών, υφιστάμενα άπειρους συνδυασμούς τελικά έδωσαν από τα καταλλήλως συνδυαζόμενα αβιοτικά στοιχεία λειτουργικά μακρομόρια και τα οποία στη συνέχεια συγκρότησαν το πρώτο λειτουργικό κύτταρο. Απλό ακούγεται και βολικό. Όμως η πραγματικότητα από όπου κι αν κοιταχτεί, είτε από τη στατιστική προσέγγιση, είτε από τη φυσικοχημική δυνατότητα πάσχει βροντωδώς και για τους μη εθελοτυφλούντες καταλήγει στο αδύνατο της τυχαίας, διά των απείρων έστω συνδυασμών, κατάληξης σε λειτουργικό κύτταρο.
Το ακόλουθο παράδειγμα ίσως δώσει μια ιδέα περί του αδυνάτου. Ας υποχρεώσουμε έναν ή και χιλιάδες πιθήκους να χτυπούν τυχαία τα πλήκτρα αμέτρητων (έστω) γραφομηχανών για ατελείωτο χρόνο. Υπάρχει άραγε πιθανότητα ποτέ, έστω και από μία γραφομηχανή, να εξαχθεί ένα πλήρες σύγγραμμα με τέλεια αποτύπωση των Ομηρικών επών; Όχι κάποιες σκόρπιες λέξεις που ίσως προέκυπταν τυχαία αλλά το πλήρες κείμενο. Φανταστείτε τώρα ότι το σύνολο των συστατικών και των αντιδράσεων σε ένα κύτταρο είναι τόσο ασύλληπτα πολύπλοκο που ξεπερνά και τον φιλολογικό όγκο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας και θα εννοήσετε τι σημαίνει ασύλληπτο.
Επιπροσθέτως για να μπορέσει ένα κύτταρο να είναι βιώσιμο και να αναπαραχθεί δεν επιτρέπεται η παραμικρή αστοχία στις χιλιάδες διεργασίες που εκτελούνται συνεχώς εντός του. Αν υπάρξει και η παραμικρή παρεκτροπή το κύτταρο πεθαίνει. Και πεθαίνοντας φυσικά δεν αναπαράγεται οπότε τελείωσε και η προοπτική του να γεννήσει συνέχεια ζωής. Από βιολογική άποψη ονομάζουμε «αμείωτη πολυπλοκότητα» την προϋπόθεση που έπρεπε να πληρούται κατά τη δημιουργία του πρώτου κυττάρου. Δηλαδή το πρώτο κύτταρο εμφανίστηκε πλήρως λειτουργικό «με τη μία» και όχι σταδιακά. Δηλαδή δεν φτιάχτηκε πρώτα ας πούμε ο κινητήρας του αυτοκινήτου, μπήκε παραπέρα σε αναμονή, κάπου αλλού φτιάχτηκαν ξεχωριστά οι τροχοί, το αμάξωμα, οι αναρτήσεις κλπ και κατόπιν συναρμολογήθηκαν για να παρουσιαστεί ένα πλήρως λειτουργικό αυτοκίνητο. Στην περίπτωση του κυττάρου η κατάσταση είναι απείρως δυσκολότερη. Και αυτό επειδή ήδη από το στάδιο της κατασκευής των δομικών συστατικών του, δηλαδή των μακρομορίων του, πρωτεϊνες, λίπη, υδατάνθρακες κλπ η καταστροφή τους είναι δεδομένη σε λίγο ή περισσότερο χρόνο αν αφεθούν μέσα στο νερό. Και δεν έχουμε φτάσει καν στο στάδιο να μιλήσουμε για οργανίδια (πυρήνας, μιτοχόνδρια, κ.ά.) και άλλες δομές εντός του κυττάρου. Αυτό που επικαλούνται λοιπόν επιπόλαια οι κρατούντες την ηγεσία της βιολογικής πληροφόρησης, ότι δηλαδή με σύμμαχο το χρόνο, κάποτε, κάπου, κάπως, όλα τα αβιοτικά συστατικά της αρχέγονης σούπας θα βρουν τη θέση τους και θα συγκροτήσουν ένα (τουλάχιστον) κύτταρο είναι τραγικό λάθος. Ο χρόνος είναι εχθρός, όχι σύμμαχος στην έναρξη της ζωής.
Γιώργος Χώτος, Μάϊος 2024
(συνεχίζεται)